Một số bệnh hại phổ biến cần lưu ý trong giai đoạn mùa mưa

Thời gian này thời tiết chuẩn bị vào giai đoạn mùa mưa, là điều kiện thích hợp cho các loại nấm bệnh gây hại trên cây trồng. Để chủ động phòng, trừ kịp thời và hiệu quả nhất là trong giai đoạn cây đang mang trái nếu nhiễm nấm bệnh gây hại sẽ ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và chất lượng  nông sản gây thiệt hại về kinh tế cho các nông hộ. Sau đây là một số loại nấm bệnh thường xuyên gây hại phát triển có tính chất theo chu kỳ.

Để bệnh phát sinh và phát triển cần có 03 yếu tố đó là mầm bệnh, môi trường và sức khỏe cây trồng. Chu kỳ khí hậu hàng năm bao gồm những giai đoạn rất ẩm ướt và những giai đoạn quá khô. Khí hậu như vậy có thể gây sốc cho cây trồng và tạo điều kiện thuận lợi cho một số bệnh, nhất là bệnh trên rễ và thân cây gây ra bởi các tác nhân tồn tại trong đất. không khí

1. Điều kiện về môi trường: 

Sau giai đoạn cao điểm mùa khô từ tháng 1 đến tháng 4 dương lịch hàng năm. Sau các trận mưa đầu mùa điều kiện đất đai bắt đầu đủ ẩm, bào tử nấm được sản sinh ra nhiều và liên tục trong điều kiện mưa nhiều, ẩm ướt kéo dài. Bào tử nấm được lưu tồn khá lâu trên mô bệnh, được phát tán nhờ giọt nước mưa bắn lên và nhờ gió mang đi hay côn trùng giúp phát tán nguồn bệnh đến các bộ phận khác; điều kiện ẩm ướt của không khí thúc đẩy mầm bệnh nẩy mầm và xâm nhiễm vào các bộ phận của cây.

- Lượng mưa cao, đất ẩm ướt, thoát nước kém, úng ngập cục bộ tạo điều kiện cho bệnh gây hại nghiêm trọng hơn ví dụ nấm Fusarium solani cần có điều kiện gây hại là đất bị ứ đọng nước lâu ngày thì bệnh mới phát triển mạnh; đặc biệt là việc lây lan mầm bệnh trong đất (tuyến trùng, nấm Phytophthora spp., ...) theo dòng nước. Do đó, mưa bão là điều kiện môi trường thuận lợi để bệnh trên tán lá (bệnh thán thư, bệnh thối trái, bệnh nấm hồng, bệnh đốm rong, …) phát sinh phát triển mạnh.

- Sau mùa mưa là điều kiện thích hợp cho nhóm nấm như nấm Phytophthora spp. gây xì mủ thân trên sầu riêng, bệnh sương mai, giả sương mai, phấn trắng gây hại trên cây dưa, nho, dưa leo, …; khí hậu khô hanh, lạnh, thời điểm này thường có sương mù vào buổi sáng sự chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn nên cây trồng dễ bị nhiễm nấm bệnh.

2. Yếu tố mầm bệnh:

Khi có điều kiện ngoại cảnh nhiệt độ, ẩm độthích hợp thì các nguồn lây bệnh sơ cấp (trong đất hay bộ phận cây bị nhiễm bệnh) và nguồn bệnh thứ cấp (lây lan qua nước mưa, gió, côn trùng, …) sẽ xâm nhiễm trực tiếp vào các chồi, lá non hay rễ hay thông qua vết thương do cơ học hay của côn trùng.

3. Yếu tố cây trồng:

Những vườn trồng mật độ cao, tán cây dày đặc, chăm sóc kém, chế độ dinh dưỡng không cân đối, thiếu ánh sáng sẽ dễ bị các bệnh trên tán lá gây hại nặng vào mùa mưa.

Các vườn cây để trái quá nhiều hay vừa trải qua giai đoạn thu hoạch, cây suy kiệt, thiếu dinh dưỡng, rất dễ nhiễm bệnh gây chết nhánh và thối rễ, rất khó phục hồi có thể gây chết hàng loạt.

► MỘT SỐ BỆNH PHỔ BIẾN PHÁT SINH GÂY HẠI TRONG VÀ SAU MÙA MƯA:

1. Bệnh thán thư do nấm Colletorichum spp. gây ra trên lá, hoa, quả và ngay cả sau thu hoạch. Bệnh làm cho cây suy yếu, ảnh hưởng đến sinh trưởng, năng suất, giảm chất lượng quả.

2. Bệnh nấm hồng do nấm Corticium spp. tấn công trên cây có múi, mít, dâu, măng cụt, chôm chôm, nhãn, ổi, ca cao, cà phê, hồ tiêu, cao su, …. Bệnh gây chết cành, ngọn làm cây mất tán lá, khiến ánh sáng mặt trời có thể xâm nhập vào trong tán, có thể gây phỏng nắng hay nứt vỏ trên thân và cành chưa thích nghi được với điều kiện ánh sáng đầy đủ. 

3. Bệnh nấm bồ hóng do nấm Capnodium spp. tấn công trên nhiều loại cây ăn quả (xoài, na, mãng cầu xiêm, cây có múi, ổi, cà phê…).  Bệnh làm giảm khả năng quang hợp và hô hấp của bộ phận bị chúng bao phủ, làm giảm tính thẩm mỹ của sản phẩm khiến chúng bị giảm giá trị; làm bẩn nước ép quả khi chế biến.

4. Bệnh đốm rong do tảo Cephaleuros virescens tấn công trên cây bơ, mít, sầu riêng, cây có múi, nhãn, vải, măng cụt, chôm chôm, .... gây hại chủ yếu trên lá và cành, làm cho cây sinh trưởng chậm, lá rụng sớm.

5. Bệnh thối vỏ chảy nhựa do nấm Phytophthora spp. tấn công trên cây mít, sầu riêng, ca cao, cây bưởi,… gây hại chủ yếu trên thân chính hay cành nhánh, dễ làm cho cây bị chết.

6. Bệnh thối rễ do nấm Phytophthora spp. hay Fusarium spp., …tấn công trên cây cây có múi, mít, sầu riêng, … gây hại chủ yếu trên hệ thống rễ cây làm cho cây sinh trưởng kém, suy yếu, còi cọc; lá vàng nhợt nhạt, héo úa và rụng dần, ... Rễ tơ và rễ cái đều bị hoại tử, biểu hiện thường thấy là thối lốm đốm phần vỏ rễ trước,....

► NGUYÊN TẮC CHUNG ĐỂ PHÒNG TRỊ

- Thiết kế vườn đúng quy cách: lên liếp mô cao ráo; tạo rãnh, cống thoát nước tốt.

- Trồng cây với mật độ thích hợp, tránh trồng quá dày đặc.

- Tạo vườn cây thông thoáng; tỉa cành sâu bệnh, cành vô hiệu, cành sát mặt đất nhằm tạo tán giúp giảm ẩm độ không khí và độ ẩm đất trong vườn, tránh các giọt mưa bắn lên làm lây lan nguồn bệnh.

- Tỉa bỏ trái bị bệnh còn treo trên cây, trái tiếp xúc trực tiếp với đất, rác lá.

- Vệ sinh vườn: thu dọn nguồn bệnh (thân, cành, lá, trái và nhất là rễ bị bệnh trên mặt đất trong vườn) và mang đi tiêu hủy.

- Rải vôi toàn vườn, 2 lần/năm vào thời điểm đầu mùa mưa và sau khi thu hoạch xong.

- Kiểm tra vườn cây thường xuyên để phát hiện sớm chỗ bị bệnh khi chúng còn chưa lan rộng.

- Khi phát hiện vườn cây bị bệnh xử lý bằng các thuốc hoá học gốc đồng, hoạt chất Propineb, Metalaxy, Difenoconazole,  Azoxystrobin, Hexaconazole…

- Bón phân hữu cơ hoai mục để tăng lượng mùn, cải thiện lý tính của đất kết hợp với các chế phẩm sinh học đối kháng như: Trichoderma spp, Paecilomyces, Mhichoriza …

(NHT) - PHÒNG KỸ THUẬT CTY CP SOP PHÚ MỸ